<< motywy literackie w lekturach

Bohater dynamiczny to postać, która zmienia się pod wpływem wydarzeń. Nie chodzi tu o przemianę zachodzącą w jego wyglądzie, choć i ta często zachodzi, ale o zmianę w jego charakterze. Często zapominamy o tym, że takich bohaterów można znaleźć wśród lektur przeznaczonych dla klas młodszych i na nich się skupię.

Na początek przyjrzyjmy się Hobbitowi z książki „Hobbit czyli tam i z powrotem” Tolkiena. Bilbo Baggins to typowy niziołek, który ceni sobie wygodne życie, ma kompletnie zaplanowany każdy dzień, w którym nie ma miejsca na niespodzianki. Lubi jeść, spędzać czas w fotelu i palić fajkę. Ma swoją norkę pod Pagórkiem, która jest jego bezpieczną przystanią. Jego życie wywraca się do góry nogami w chwili, gdy wyrusza jako włamywacz z grupą krasnoludów, by odebrać skarb Smaugowi. Hobbit powoli się zmienia, dostosowuje się do trudów podróży, odnajduje w sobie odwagę, by bronić towarzyszy, wykazuje się sprytem w starciu z Gollumem i na każdym kroku pokonuje lęki, które ma w sobie zakorzenione. Przygoda otwiera go na przyjaciół, na świat, na rzeczywistość, której się dotąd bał. Z leniwego hobbita stał się żądnym przygód poszukiwaczem.

Przemianę przechodzi także Edmund z „Opowieści z Narnii”. Poznajemy go jako chłopca złośliwego, zakłamanego i niesympatycznego. Jest zazdrosny o pozycję Piotra i odreagowuje złość na Łucji. Poznaje się na nim Biała Czarownica, która mamiąc go ptasim mleczkiem i obiecując tron, namawia go do wydania rodzeństwa w jej ręce. Chłopiec nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństwa, ale spragniony pochwał i akceptacji próbuje wykonać plan wiedźmy. Gdy orientuje się do czego doprowadziła go jego własna złość, postanawia za wszelką cenę wszystko naprawić. Żałuje swojego postępowania, wie, że zasługuje na karę. Uratowany przez Aslana, dzielnie walczy w bitwie i ryzykując życie, niszczy różdżkę Czarownicy. Jako król zyskuje przydomek Sprawiedliwego, co świadczy o jego wielkiej wewnętrznej przemianie.

Mniej spektakularną przemianę przeszedł pan Tomasz, bohater „Katarynki”, noweli Bolesława Prusa. Mężczyzna jest dżentelmenem, skupionym na sobie człowiekiem, który otacza się dziełami sztuki i ze swego domu czyni coś na kształt muzeum. Jest znawcą piękna, delektuje się muzyką. Nie znosi jedynie dźwięku katarynek, które niemal dosłownie ranią jego uszy. Gdy zauważa jednak, że jego niewidoma sąsiadka czerpie radość z tych dźwięków, postanawia przełknąć własną niechęć i złość, by nie odbierać jej tej przyjemności. Stawia jej dobro nad własne, co jest wyrazem ogromnej empatii. Co więcej, chce pomóc dziewczynce, znajdując jej dobrego okulistę.

Bohaterką z lektury nieobowiązkowej, którą warto tu przywołać jest Mary Lennox z „Tajemniczego ogrodu”. To dziewczynka niezdolna do empatii, samolubna, niesympatyczna i arogancka. Z czasem, za sprawą ogrodu, świeżego powietrza, ale także Dicka i Collina zmienia się w dziewczynkę, która jest serdeczna, pracowita i oddana swoim przyjaciołom. Z rozkapryszonego dziecka staje się sympatyczną panienką, która zmienia życie swojego kuzyna i jego ojca.

Ważne, że wszystkie te przemiany są czymś spowodowane, nie dzieją się samoistnie. W przypadku Bilba zadziałała podróż, Edmund zmienił się dopiero, gdy osiągnął dno i zrozumiał swój błąd, panu Tomaszowi zmiękło serce na widok niewidomej dziewczynki, a bodźcem do zmiany u Mary był ogród, za który czuła się odpowiedzialna.