<<powrót – Balladyna – omówienie lektury
Postaci realistyczne
Balladyna – tytułowa bohaterka, której imię pochodzi od nazwy gatunku literackiego popularnego w Romantyzmie – ballady. Jest to kobieta czarnowłosa o bladej, alabastrowej twarzy. Mieszka z matką (Wdową) i siostrą (Aliną). Pochodzi z biednej rodziny, żyje w ubogiej chatce. Spotyka się z prostym chłopcem – Grabcem, ale w chwili gdy do ich chaty przybywa graf Kirkor, postanawia wyjść za niego za mąż i tym samym podnieść swój status społeczny. Mówiąc Kirkorowi o miłości, używa przerażających i mrocznych porównań, co wiele mówi o jej charakterze. Podczas zbierania malin okazuje się, że nie sprzyja jej przyroda, maliny ukrywają się, a te, które widzi przywodzą jej na myśl krew. Z zimną krwią zabija siostrę, co potwierdza, że jest złą kobietą, zdeterminowaną, by polepszyć swoje życie. Jej kolejne zbrodnie potwierdzają, że nie cofnie się przed niczym, byle osiągnąć swój cel. Zabija Gralona, Grabca, Pustelnika, przyczynia się do śmierci Kirkora i na koniec zdradza jeszcze Fon Kostryna, który znał jej przeszłość. To postać wyrachowana i okrutna. Targana wyrzutami sumienia, popada w obłęd, szaleństwo. Jest też fatalną córką, która sprowadza nieszczęście na matkę. Wstydzi się jej, nie dba o nią, na koniec się jej wyrzeka i przyczynia się do jej śmierci.
Alina – siostra Balladyny, jasnowłosa piękność o pospolitym imieniu. Jest dobra, czuła, kocha matkę i dba o nią – jej dobre stawia nad swoje. Przyroda jej pomaga, odwdzięcza się za jej dobroć. Gdy Balladyna grozi jej śmiercią, jest gotowa oddać jej maliny, by mogła żyć przy boku Kirkora. Jest niewinna i naiwna.
Kirkor – szlachetny graf, u którego trudno doszukać się jakichś wad. Gdy dowiaduje się o pochodzeniu Pustelnika, bez wahania obiecuje mu odzyskanie tronu. Nie dba o zaszczyty, marzy o szczęśliwym i spokojnym życiu u boku żony. Za radą Pustelnika szuka ukochanej wśród prostego ludu i za sprawą czarów Skierki zakochuje się w Balladynie. Ginie w walce o Gniezno.
Fon Kostryn – rycerz niemieckiego pochodzenia, dowódca straży zamkowej Kirkora. Od pierwszego spotkania z Balladyną czuje, że wiele ich łączy. Podsłuchuje jej rozmowę z Pustelnikiem, z której dowiaduje się o jej morderstwie i w ten sposób zostaje dopuszczony do jej tajemnic. Wspólnie z nią zabija Gralona, chce zabić Grabca (ale ubiega go Balladyna), zleca zabicie Pustelnika. Jest żądny władzy, nielojalny wobec swojego pana. Zakochuje się w Balladynie, nie podejrzewa, że i on stanie się jej celem i zginie z jej rąk.
Pustelnik – tak naprawdę jest to król zrzucony z tronu – Popiel III. Jego brat zabił mu rodzinę i pozbawił go władzy i nielegalnie zasiada na tronie. Pustelnik jest osobą mądrą, znającą się na czarach, doradza możnym. To on radzi Kirkorowi ślub z prostą dziewczyną, która pokocha go za to, kim jest. Opowiada historię korony Popielów, która miała zapewnić dobrobyt państwu nad Gopłem. Orientuje się, że Balladyna jest morderczynią i rzuca na nią przekleństwo, gdy tak zarzeka się, że gotowa jest dokonać zbrodni wielokrotnie.
Wdowa – matka Aliny i Balladyny, prosta kobieta, dla której życie rodzinne jest najważniejsze. Faworyzuje Balladynę, choć Alinę też bardzo kocha i wiadomość, że uciekła (taką wersję zdarzeń przedstawiła Balladyna), łamie jej serce. Po ślubie Balladyny zamieszkuje z nią w zamku, ale jest odtrącona przez córkę. Żebrze o jej miłość i odrobinę uwagi. Zostaje zamknięta w wieży, nie dostaje jedzenia. Gdy przy gościach przychodzi do sali, Balladyna nakazuje ją wyrzucić z zamku na deszcz i burzę. Kobieta jest załamana, czuje się niekochana, dlatego postanawia popełnić samobójstwo. Piorun powoduje u niej utratę wzroku a drzewo, na którym chciała się powiesić, łamie się pod jej ciężarem. Na koniec przybywa do Gniezna, by poskarżyć się na swój los i córkę królowej. (Nie wie, że to Balladyna.) Gdy dociera do niej, że te oskarżenia mogą sprowadzić śmierć na jej córkę, chce się wycofać. Nie chce podać imienia dziecka, dlatego zostaje wzięta na tortury i umiera w męczarniach.
Gralon – posłaniec Kirkora, który przybywa do zamku Balladyny z zamkniętą skrzynią i przykazem, by nie otwierała jej do powrotu męża. Mówi o tym, że po drodze Kirkor wstąpił do Pustelnika, że znaleźli też ścierwo tura – to sprawia, że Balladyna jest przekonana, że jej mąż wie o jej zbrodni. W nerwach wraz z Fon Kostrynem zabija Gralona.
Postaci fantastyczne
Goplana – nimfa wodna zamieszkująca jezioro Gopło. Zimą, gdy spała na dnie jeziora, wpadł do niego Grabiec, któremu uratowała życie i się w nim zakochała. Chcąc mieć go tylko dla siebie, postanawia pozbyć się rywalki i w tym celu wysyła Skierkę, by rzucił odpowiednie czary. W ten sposób interweniuje w świat realistyczny i powoduje lawinę zdarzeń. Gdy orientuje się, że jej działanie doprowadziło do serii morderstw, postanawia zesłać się na wygnanie i opuścić krainę nad Gopłem.
Skierka – duszek leśny służący Goplanie. To on rzuca zaklęcie na Kirkora, które powoduje miłość do dwóch kobiet, to on znajduje koronę Popielów i daje ją Grabcowi przemienionemu w króla dzwonkowego.
Chochlik – duszek leśny służący Goplanie. To on pilnuje Grabca, by nie spotkał się z Balladyną, to on uszkadza mostek, przez który przejeżdża Kirkor.