<<powrót – Latarnik – omówienie lektury
Henryk Sienkiewicz sam podkreślał, że nie wymyślił historii latarnika, ale zaczerpnął ją z prawdziwych wydarzeń, o których przeczytał. Dotarł do notatki Juliana Horaina, która opisywała historię Sielawy – latarnika, który zaczytawszy się w powieści „Murdelio” Zygmunta Kaczkowskiego, zapomniał zapalić latarnię i stracił przez to swoją posadę. Autor notatki był korespondentem „Gazety Polskiej” przebywającym w Stanach Zjednoczonych.
Sienkiewicz swój utwór napisał w 1880 roku pod koniec czteroletniego pobytu w Stanach. Pisarz włożył w ręce Skawińskiego nieprzypadkową książkę, by utworowi nadać wydźwięk patriotyczny. Czym innym jest utrata pracy przez pospolitą książkę, czym innym przez „Pana Tadeusza” i ogromną tęsknotę za krajem. Losy Skawińskiego stały się uniwersalną opowieścią o losach nie jednego, ale wszystkich emigrantów polskich, którzy zmuszeni przez sytuację polityczną musieli opuścić kraj.
Utwór został po raz pierwszy wydrukowany na łamach „Niwy”.