Księga I – streszczenie szczegółowe
Gdzie rozgrywa się akcja?
Na Litwie, w Soplicowie. W dworku Sędziego Soplicy i w jego okolicy.
Kim jest Sędzia Soplica?
Jest gospodarzem w Soplicowie, starym kawalerem. Był zakochany w córce Wojskiego, ale ta umarła. Sędzia to patriota pielęgnujący tradycję, szlacheckie obyczaje. Ma bratanka Tadeusza, za którego odpowiada.
Czym są sądy graniczne i jaki mają związek z treścią epopei?
Sąd taki miał rozstrzygnąć, do kogo będzie należał zamek. Przewodniczącym sądów granicznych (podkomorskich) jest Podkomorzy.
Czego dowiadujemy się o Wojskim?
Jest dalekim krewnym Sopliców, przyjacielem domu. Pod nieobecność Sędziego zarządza gospodarstwem. Jest szanowanym szlachcicem, autorytetem w sprawie polowania. Bardzo lubi Tadeusza Soplicę.
Gdzie dotychczas przebywał Tadeusz?
Przez dziesięć lat był w Wilnie, gdzie pobierał nauki.
Kto jest ojcem Tadeusza?
Brat Sędziego, który swoją wolę przekazuje za pośrednictwem księdza Robaka.
Jakie ma plany wobec Tadeusza?
Dotychczas chciał, by Tadeusz szykował się do służby wojskowej, teraz zmienił zdanie i życzy sobie, by Tadeusz się ożenił i osiadł w gospodarstwie.
Kogo Tadeusz zastaje w swoim dawnym pokoju?
Zosię, choć tego nie wie. Widzi ją tak krótko i w promieniach słońca, że przy wieczerzy myli ją z Telimeną.
Kim są Asesor i Rejent?
Dwaj szlachcice, zapaleni myśliwi. Są właścicielami chartów: Kusego i Sokoła i kłócą się o to, który z ich psów jest lepszy.
Jakim miastem zachwyca się Telimena?
Petersburgiem.
Czego dowiadujemy się o księdzu Robaku?
Prawdopodobnie młodość spędził jako żołnierz, świadczą o tym jego postawa i ruchy. Jego przeszłość osnuta jest tajemnicą. Obecnie jest bernardynem, kwestarzem i od niego mieszkańcy Soplicowa dowiadują się czegoś o aktualnej sytuacji politycznej.
