Motywy w „Świteziance”

<<Świtezianka – streszczenie i opracowanie

„Świtezianka” to jedna z ballad, które znalazły się w zbiorze „Ballady i romanse” Mickiewicza. Datę wydania zbioru uznaje się za początek romantyzmu polskiego. Dlaczego o tym mówię. Otóż jednym z najpowszechniejszych motywów tej epoki jest temat winy i kary. Romantycy jak mantrę powtarzali: popełniłeś zbrodnię? Zostaniesz ukarany. Zbrodnia strzelca polegała na niedotrzymaniu przysięgi i zdradzie. Został za to surowo ukarany: nimfa utopiła go a jego duszę uwięziła pod modrzewiem, by cierpiała gorąco przez tysiąc  lat. Strzelec znał ryzyko, podjął je i musiał ponieść konsekwencje swoich działań.

Ważne, że siłą sprawczą w tej sytuacji była nimfa wodna, która zalicza się do tak zwanych postaci fantastycznych. Oznacza to, że świat fantastyczny ma w tym utworze zasadniczy wpływ na to, co się dzieje.

W utworze pojawia się dość oczywisty motyw miłości. Mamy dwoje zakochanych spotykających się tygodniami przy świetle księżyca nad jeziorem Świteź. Pewnie się kochali, bo w pewnym momencie chłopak zaproponował dziewczynie wspólne mieszkanie w jego domu. Miłość jednak została wystawiona na próbę i okazała się marą, chwilowym zauroczeniem, które zniknęło w momencie pojawienia się nowej pokusy.

I tu wkomponowuje się motyw zdrady. Warto przypomnieć słowa nimfy powołującej się na ojca, która powiedziała o wyznaniu miłości strzelca następujące słowa: „słowicze wdzięki w mężczyzny głosie, a w sercu lisie zamiary”. Była wobec niego nieufna i, jak się okazało na jego nieszczęście, słusznie. Zdrada to wina, za którą musiał ponieść karę.

Pozostał nam jeszcze jeden motyw do omówienia, również niezwykle popularny w czasach Mickiewicza – motyw przyrody. Niby jest tłem, ale żywo komentuje wydarzenia, reaguje na to, co się dzieje między bohaterami. Jest przy tym mroczna, groźna i tajemnicza, co jest typową cechą ballady jako gatunku.
<<Świtezianka – streszczenie i opracowanie