Elementy świata przedstawionego w II części „Dziadów”

<<powrót – Dziady, cz. II – omówienie lektury

Czas akcji

Listopadowa noc zaduszna. Zgodnie z wierzeniami ludowymi to czas, w którym znika brama dzieląca świat żywych od świata umarłych.

Miejsce akcji

Przycmentarna, opuszczona kaplica. Ludzie gromadzą się wokół trumny. Miejsce jest zaciemnione, drzwi zamknięte.

Bohaterowie
realistyczni

Guślarz – prowadzący obrzęd, wywołuje duchy za pomocą inkantacji (zaklęć), widzi więcej niż zebrani (na przykład wie, że kara Zosi skończy się za dwa lata)

Starzec – wykonuje polecenia Guślarza, jest jego „asystentem”

Chór – mieszkańcy wioski a wśród chóru matka Aniołków, chłopcy zabiegający o względy Zosi i pasterka (ukochana Upiora)

fantastyczni

Aniołki (Józio i Rózia) – duchy zmarłych dzieci, duchy lekkie

Widmo Złego Pana – duch pana wioski zmarłego przed trzema laty

Chór Ptaków Nocnych – wśród nich Kruk (dusza chłopaka, który ukradł jabłko) i Sowa (dusza kobiety, która zamarzła przez brak litości Złego Pana)

Dziewczyna – pasterka Zosia, która zmarła, mając 19 lat

Wydarzenia
  1. Zebranie się mieszkańców w kaplicy.
  2. Przygotowanie obrzędu (jadła, napoju, zaciemnienie okien).
  3. Zapalenie kądzieli i wezwanie duchów lekkich.
  4. Przybycie Aniołków.
    • a. Historia ich życia: zbyt szczęśliwe dzieciństwo
    • b. Prośba: 2 ziarnka gorczycy
    • c. Przestroga: „Kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie zazna słodyczy w niebie”
  5. Przepędzenie duchów lekkich i rozpalenie kotła z wódką.
  6. Przybycie Widma Złego Pana w towarzystwie Chóru Ptaków Nocnych.
    • Opis ogromu cierpienia Widma po śmierci
    • Prośba: 2 ziarnka pszenicy i miarka wody
    • Historia życia Widma opowiedziana przez Kruka i Sowę
    • Przestroga: „Bo kto nie był ni razy człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże”
    • Uniemożliwienie Widmu zjedzenie czegokolwiek
  7. Przepędzenie ducha ciężkiego i wezwanie ducha pośredniego poprzez zapalenie wianka święconego ziela.
  8. Przybycie Zosi, pasterki z wioski.
    • Historia opowiedziana przez Zosię o jej lekkim życiu, z którego nikt nie miał korzyści.
    • Prośba: uchwycenie jej przez chłopców i przyciągnięcie jej do ziemi.
    • Nieudana próba pomocy. Widzenie Guślarza dotyczące przyszłości Zosi
    • Przestroga: „Kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie”
  9. Przepędzenie Zosi i próba zakończenia obrzędu.
  10. Pojawienie się nieprzywoływanego Upiora.
  11. Domysły Guślarza na temat tożsamości milczącej zjawy.
  12. Wyprowadzenie z kaplicy pasterki.

<<powrót – Dziady, cz. II – omówienie lektury